FEMKE BATEN: Week 2
Een gat boren, het klinkt zo simpel, maar er komt toch heel wat bij kijken wanneer dit nauwkeurig moet gebeuren. Zelfs wanneer je met een goede mal werkt, kan er nog van alles misgaan waardoor je scherp moet blijven.
De werkplek
Allereerst heb ik de afgelopen 2 weken ervaren dat het te allen tijde belangrijk is te zorgen voor een goed verlichtte werkplek wanneer je met hout werkt. Op die manier zie je gemakkelijker ook de kleine beschadigingen, waardoor je uiteindelijk sneller en effectiever kunt werken. Verder is het handig een afzuigslang vast te tapen aan de mal, zodat veel stof en zaagsel meteen wordt weggezogen en niet later nog eens opgeruimd hoeft te worden.
Vastklemmen
Bij het plaatsen van het multiplex plaatje onder de boorkop neem je de ‘mooiste’ kant als bovenzijde. Je let hierbij o.a. op krasjes, kleurverschillen en rafelige randjes, maar het is ook belangrijk te weten wat later in het proces wel en niet gemakkelijk weg te werken is. Een deuk blijkt bijvoorbeeld lastiger weg te werken dan een gaatje, ook al ziet deze tweede er in eerste instantie ernstiger uit.
Vervolgens klem je het plaatje vast m.b.v. een snelklem met daartussen een stukje MDF omwikkeld met tape. Dit dient om beschadiging van het plaatje door de klem te voorkomen. Bij het vastklemmen moet het plaatje stevig tegen de rechterkant van de mal aangedrukt zitten, zodat hij niet verschuift tijdens het boren en het gat exact in het midden van de bovenzijde zit. Het is belangrijk regelmatig het zaagsel in de mal weg te blazen of op te zuigen omdat ook stof en zaagsel een dikte hebben waardoor het plaatje niet helemaal tegen de mal aanzit.
Boren
Boor eerst een klein puntje in de bovenzijde, zodat je kunt zien of het gat precies in het midden komt (te zien aan de streep waar de platen op elkaar zijn gelijmd). Is dit niet het geval, dan wijkt de plaatdikte misschien wat af en moet je het plaatje omdraaien of een stukje karton tussen het plaatje en de mal schuiven. Precisie is hierbij een vereiste omdat je door de gelaagdheid van het multiplex goed kunt zien wanneer een gat niet in het midden zit en wanneer je het zelf ziet, ziet de klant het natuurlijk ook.
Weet je zeker dat het gat op de juiste plaats komt te zitten, zet de boor er dan zachtjes op zodat er geen stukjes van het hout springen. Boor niet te snel (dan valt de machine stil), maar ook niet te langzaam (er ontstaat dan teveel wrijving waardoor het hout verbrandt). Boor tot de maximale diepte en houdt de boor in het gat tot de machine helemaal gestopt is met draaien. Wanneer je de boor uit het gat zou halen terwijl deze nog draait, krijg je alsnog een beschadigde bovenrand. Maak de snelklem weer los en leg nu een MDF plankje van 15mm onder het multiplex plaatje. Klem het geheel weer stevig tegen de rechterkant van de mal (blaas evt. tussengevallen zaagsel weg) en laat de boor weer in het gat zakken. Let er hierbij op dat de 2 buitenste puntjes van de boor de bovenrand niet beschadigen. Boor nu het gat tot de maximale diepte en haal de boor er pas weer uit als de machine helemaal gestopt is.
Ten slotte
Kiep het zaagsel uit het geboorde gat en check of het gat precies in het midden zit en meet even na of het 7cm diep is. Let wel: zelfs wanneer je je aan dit alles houdt, kan het alsnog zo zijn dat het gat net uit het midden of scheef is. Hout is een levend materiaal dat verrast en je steeds op de proef stelt.
De ontwerper
Nu kun je als ontwerper denken: ‘Wat moet ik met al deze informatie? Ik hoef mijn ontwerp niet per se van A tot Z zelf te produceren, waarom zou ik de moeite nemen om dit allemaal zelf te ervaren als anderen dit al voor me gedaan hebben en het me zo kunnen vertellen?’. Ik denk echter dat de schijnbare simpelheid van een handeling iets is om als ontwerper heel goed in de gaten te houden. Bij het ontwikkelen van een ontwerp wordt al gauw gezegd: ‘dan schuren we dat later toch even weg’ of ‘dan boren we daar even een gaatje’, terwijl dit eigenlijk heel intensieve en precieze handelingen zijn. Dit soort zeer specifieke kennis doe je alleen op (en blijft alleen ECHT hangen) wanneer je het zelf ervaart. Ook notie van de eigenschappen van het materiaal waarmee je werkt horen bij die kennis.
Met een goede kennis van materiaal en vaardigheden kun je je dan als ontwerper onderscheiden van de rest omdat je over de middelen beschikt om bepaalde dingen voor te zijn. Hierdoor kun je sneller, efficiënter en dus goedkoper je ontwerp produceren. Dit maakt het interessant voor de consument/klant, want men krijgt het liefst veel voor weinig.
Femke Baten